De Baarkruk

Toen ik in eind jaren '90 afstudeerde, werd een barende vrouw tijdens de uitdrijving (het naar buiten persen van de baby) op de baarkruk begeleiden nog gezien als “alternatieve baringshouding”. Dat suggereert dat er ook een “standaard baringshouding” is. En die was er, namelijk: liggend op bed, knieën in de knieholten beetpakken, hap lucht, kin op de borst en persen maar, minimaal drie keer tijdens iedere perswee. Dat die houding in technisch verloskundig inzicht én voor de beleving van de moeder verre van ideaal is, werd voor het “gemak” (en de rug van de dokter) even buiten beschouwing gelaten.

Gelukkig zijn vroedvrouwen eigenwijs en vooral wijs. Wanneer een baring dreigt te stagneren is de beste suggestie de barende uit bed te halen en te stimuleren andere houdingen te proberen: rondlopen, op handen en knieën, staan en hangen om de nek van de partner, dansen en bewegen op ritme van muziek of ademhaling, even traplopen, warm worden onder de douche of in bad en… vooral niet op bed blijven liggen! De meeste baby’s worden dan alsnog spontaan en zonder toeters, bellen of kunstverlossing geboren.

Waarom wordt anders dan liggend-in-bed bevallen ‘alternatief’ genoemd?!

Tot de 17e eeuw was bevallen in een andere houding dan de rugligging gebruikelijk, er zijn afbeeldingen van vrouwen op een baarkruk of -stoel. Ook valt in oude boeken te lezen over schootsters, iemand die van achter ondersteunde bij niet voorhanden zijn van een baarstoel. Dit veranderde door de rol van chirurgijns (artsen) in de geboortezorg in combinatie met toenemende technologische mogelijkheden. Vanaf de 19e eeuw is rugligging op bed in de westerse landen de norm geworden en als je dat standaard krijgt aangeleerd weet je niet beter. De rugligging vergemakkelijkt het ingrijpen door zorgverleners.

Wanneer je een barende haar gang laat gaan, kiest zij uit zichzelf vaak allerlei houdingen behálve rugligging op bed! Vrouwen in afrikaanse landen gaan hangen aan een touw en intuïtief gaat een vrouw vaak op handen en knieën zitten als de weeën elkaar in rap tempo opvolgen of bij beginnende persdrang begint. Als ik bij binnenkomst een vrouw zo aantref in de badkamer weet ik hoe laat het is: tijd om mijn verlostas uit te pakken, kraamzorg bellen, water koken voor de kruiken en zorgen dat er warme doeken klaarliggen om de baby binnen korte tijd te verwelkomen.

Gebruik van verschillende baringshoudingen heeft veel voordelen. Toch blijkt uit de resultaten onderzoek dat nog steeds meer dan 80% van de vrouwen liggend in bed bevalt. Voor vrouwen die in het ziekenhuis bevallen is dit zelfs 93%. Bovendien zegt 45% van de vrouwen dat zij onvoldoende bewegingsruimte had tijdens de bevalling.

Bevallen in een niet-rugligging heeft belangrijke voordelen:

het persen een stuk korter door de zwaartekracht, vooral bij een eerste bevalling. De weeën zijn effectiever met meer ruimte in het bekken en door minder druk op het stuitje maakt de baby de spildraai makkelijker.
De barende voelt zich krachtiger door meer controle over haar onderlijf dan in een liggende positie op bed (hulpeloos, als een kever op zijn rug).
Wanneer vrouwen bewegingsruimte krijgen, is de vraag naar pijnstilling minder en hebben vrouwen vaker een positieve bevalervaring.
Minder schaamtegevoel doordat je minder ‘open en bloot’ ligt.
Vrouwen ervaren minder pijn omdat met zwaartekracht meepersen makkelijker is dan daartegenin.
Tussen de weeën door leun je achterover in de armen van je partner en ervaar je letterlijk en fysiek steun van je geliefde.
De kans op een knip of een kunstverlossing (vacuüm) is kleiner.
De doorbloeding van de placenta is beter en daardoor komt een daling van de harttonen van de baby minder vaak voor dan in liggende houding.

Er zijn ook wel nadelen te benoemen:

lichte toename van het te meten bloedverlies (zonder dat dit gevaarlijk is) wanneer een vrouw wat langer op de baarkruk blijft na de geboorte van baby en placenta.
Minder zicht op de geboorte van de baby door de partner (behalve als er een spiegel gebruikt wordt)
Meer zwelling van de bekkenbodem wanneer er langdurig op de baarkruk geperst wordt.
Begeleiding van een krukbevalling is niet ideaal is voor de rug van een verloskundige.

Ik ondervang dat laatste nadeel zelf door een krukje mee te nemen zodat ik vlak voor je kan zitten, dit versterkt het gevoel van gelijkwaardig aangemoedigd worden: we kijken elkaar recht in de ogen… Overigens vind ik dat je dat laatste altijd moet kunnen doen. Maar dat is een verhaal voor een andere keer.

Ik heb voor Jet & JIJ mijn eigen baarkruk duurzaam ontwikkeld en gemaakt. Kijk op mijn socials voor dat verhaal en wat plaatjes.

Wat persen betreft: weleens bedacht om alles wat je op de wc doet op bed te doen? Nee toch, dan zit je toch echt liever gehurkt. Over een natuurlijke houding gesproken… ?